کھوڑ دی لڑائی
کھوڑ دی جنگ' نوں کھور دی جنگ لکھیا گیا اے ۔جو مغل تے کلہوڑاں دے درمیاں اندازاً 1699ء وچ لڑی گئی۔ ایہ لڑائی پاکستان دے صوبہ سندھ دے ضلع دادو دی تحصیل جاوہی دے کاچھو دے موجودہ پنڈ ٹوڑ دے نیڑے لڑی گئی۔ٹوڑ ہن جاوہی تحصیل دی یونین کونسل وی اے۔ فارسی بولی وچ لکھی گئی تاریخاں نے ٹوڑ دا تلفظ بگاڑ کر کھور لکھیا جس دی تقلید وچ انگریزی زبان، اردو تے سندھی بولی وچ لکھی گئی تاریخاں نے وی کھور لکھیا جو اصل وچ کھوڑ اے جو ٹوڑ دا بگاڑ اے۔ مغلاں نے کلہوڑاں توں خراج طلب کيتا۔ نہ ملنے اُتے اس زمانے وچ لاہور تے ملتان دے گورنر شہزادہ محمد معزالدین لشکر لے کے سندھ آیا تاں میان دین محمد کلہوڑو جو اپنے باپ میان نصیر محمد کلہوڑو دی 1692ء وچ وفات دے بعد گدی نشین ہويا تھا نوں صلح دے لئی شہزادے دی طرف بھیجیا تے خراج قبول کيتا۔ مغل فوج واپس ہونے لگی تاں شاہ بہارو دے بھائی مقصودو نے مغل فوج اُتے حملہ کيتا۔شہزادہ اگ بگولا ہوئے کے کلہوڑاں دے مرکزی شہر گاڑھی اُتے ٹُٹ پيا تے کلہوڑاں نوں بمعہ کنبہ گرفتار کرنا چاہیا۔ میان یار محمد کلہوڑو نے اپنے سپہہ سالاراں دے نال ٹوڑ گائاں دے مقام اُتے ذٹ کہ مقابلہ کيتا۔ وڈی خونریزی ہوئی۔ اس خونریزی دا ذکر تحفتہ الکرام وچ میر علی شیر قانع ٹھٹوی تے علی احمد براوہی نے اپنی اک کتاب وچ کیہ اے۔ پروفیسر عبداللہ مگسی کتاب سندھ جی تریخ جو جدید مطالعو تے عزیز کنگرانی نے کتاب کاچھو ہک ابھیاس وچ وی ذکر کيتا اے۔ اس جنگ وچ مغلاں دے سالاراں راجا گح سنگھ بھٹی، سورجمل ادھیپوری تے رائے ادھے سنگھ کھتری تے کلہوڑاں دی طرف توں تاجو لیکھی اول، جادو شہید تے دوسرےآں نے جان دا نذرانہ دتا۔ میان دین محمد کلہوڑو گرفتار ہوئے تے میاں یار محمد کلہوڑو نے کنبے دے نال قلات وچ پناہ لی۔